Imunizacija
- Šta je obavezna, a šta preporučena imunizacija?
- Šta je aktivna, a šta pasivna imunizacija?
- Šta je zaštita lekovima tj. hemioprofilaksa?
- Šta je Program imunizacije stanovništva?
- Obavezna imunizacija dece
Šta je obavezna, a šta preporučena imunizacija?
Imunizacija se sprovodi redovno kao obavezna, preporučena i na lični zahtev pacijenta, a vanredno kao obavezna ili preporučena. Imunizacija može biti aktivna i pasivna.
Obavezna imunizacija je imunizacija lica određenog uzrasta, kao i drugih lica određenih zakonom, koju lice koje treba da se imunizuje, kao ni roditelj, odnosno staratelj ne može da odbije, osim u slučaju postojanja medicinske privremene ili trajne kontraindikacije koju utvrđuje doktor medicine odgovarajuće specijalnosti ili stručni tim za kontraindikacije.
Imunizacija je obavezna za:
1) lica određenog uzrasta protiv tuberkuloze, difterije, tetanusa, velikog kašlja, dečije paralize, malih boginja, rubeole, zaušaka, virusnog hepatitisa B, oboljenja izazvanih hemofilusom influence tipa B; i oboljenja izazvanih streptokokom pneumonije;
2) lica izložena određenim zaraznim bolestima: hepatitisu B, hepatitisu A, trbušnom tifusu, besnilu i tetanusu;
3) lica u posebnom riziku od bolesti: hepatitisa B, gripa, meningokokne bolesti, oboljenja izazvanih streptokokom pneumonije i hemofilusom influence B, varičele, infekcije izazvane respiratornim sincicijalnim virusom;
4) lica zaposlena u zdravstvenim ustanovama protiv određenih zaraznih bolesti;
5) putnike u međunarodnom saobraćaju protiv žute groznice i drugih zaraznih bolesti po zahtevu zemlje u koju se putuje.
Za boravak dece u predškolskim i školskim ustanova, kao i u ustanovama za smeštaj dece bez roditeljskog staranja, neophodno je da su ispunjeni uslovi obavezne imunizacije protiv tuberkuloze, difterije, tetanusa, velikog kašlja, dečije paralize, malih boginja, rubeole, zaušaka, virusnog hepatitisa B, oboljenja izazvanih hemofilusom influence tipa B, i oboljenja izazvanih streptokokom pneumonije, osim u slučaju postojanja medicinske kontraindikacije koju utvrđuje doktor medicine odgovarajuće specijalnosti ili stručni tim za kontraindikacije.
Zakonom o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti predviđeno je da će se fizičko lice kazniti za prekršaj novčanom kaznom u iznosu od 50.000 do 150.000 dinara ako odbije obaveznu imunizaciju, a u slučaju obavezne vakcinacije deteta, novčana kazna za ovaj prekršaj će biti izrečena roditelju odnosno staratelju deteta.
Preporučena imunizacija je imunizacija koju doktor medicine ili specijalista odgovarajuće grane medicine preporučuje, u skladu sa programom imunizacije stanovništva protiv određenih zaraznih bolesti:
1) za lica određenog uzrasta protiv varičele, HPV infekcija, hepatitisa A i B, gripa i oboljenja izazvanih streptokokom pneumonije i drugih u skladu sa zakonom;
2) po kliničkim indikacijama protiv hepatitisa A i B, gripa, oboljenja izazvanih streptokokom pneumonije i drugih u skladu sa zakonom;
3) putnika u međunarodnom saobraćaju protiv trbušnog tifusa, hepatitisa A i B, gripa, dečije paralize i drugih u skladu sa zakonom.
Imunizacija se može sprovoditi i za druge zarazne bolesti koju doktor medicine ili specijalista odgovarajuće grane medicine nije dužan da preporuči ili koja se traži na lični zahtev pacijenta.
U slučaju pojave epidemije zarazne bolesti protiv koje je predviđena obavezna imunizacija ili druge zarazne bolesti, može se odrediti i preporučena ili obavezna vanredna imunizacija protiv te zarazne bolesti za sva lica, odnosno za određene kategorije lica, ako se utvrdi opasnost od prenošenja te zarazne bolesti, kao i u slučaju unošenja u zemlju određene zarazne bolesti, u skladu sa planovima za odstranjivanje i održavanje statusa iskorenjivanja određenih zaraznih bolesti.
Imunizacija specifičnim imunoglobulinima obavezna je za lica kojima je, po epidemiološkim indikacijama, potrebna postekspoziciona zaštita protiv tetanusa, besnila, hepatitisa B, kao i u slučaju druge zarazne bolesti u skladu sa članom 5. Zakona o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti, kao i nove bolesti.
Šta je aktivna, a šta pasivna imunizacija?
Aktivna imunizacija sprovodi se vakcinacijom, odnosno revakcinacijom. Za aktivnu imunizaciju protiv određenih zaraznih bolesti upotrebljavaju se vakcine proizvedene od živih, ali oslabljenih uzročnika zaraznih bolesti ili mrtvih uzročnika ili njihovih delova i izmenjenih proizvoda, kao i vakcine dobijene na bazi savremene tehnologije uključujući i genetski inženjering.
Za pasivnu imunizaciju upotrebljavaju se imunoglobulini humanog porekla (imunoglobulini, hiperimuni gamaglobulini i monoklonska antitela).
Aktivna imunizacija protiv zaraznih bolesti se sprovodi tokom cele godine. Pasivna imunizacija se sprovodi u skladu sa indikacijama.
Šta je zaštita lekovima tj. hemioprofilaksa?
U skladu sa Zakonom o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti, zaštita lekovima (hemioprofilaksa) sprovodi se kod lica koja su izložena zaražavanju od tuberkuloze, malarije, meningokokne bolesti i HIV infekcije, a po epidemiološkim indikacijama i kod lica koja su izložena drugim zaraznim bolestima, u skladu sa zakonom. Zaštitu lekovima organizuju i sprovode nadležne zdravstvene ustanove i zdravstveni radnici.
Hemioprofilaksu sprovode nadležne zdravstvene ustanove i zdravstveni radnici u skladu sa stručno-metodološkim uputstvom za hemioprofilaksu tuberkuloze, malarije, meningokokne bolesti, HIV infekcije i drugih zaraznih bolesti po epidemiološkim indikacijama. Stručno-metodološko uputstvo za hemioprofilaksu od tuberkuloze, malarije, meningokokne bolesti, HIV infekcije i drugih zaraznih bolesti po epidemiološkim indikacijama pripremaju referentne zdravstvene ustanove u skladu sa zakonom kojim se uređuje zdravstvena zaštita, u saradnji sa Republičkom stručnom komisijom za zarazne bolesti i dostavlja ga ministarstvu nadležnom za poslove zdravlja.
Šta je Program imunizacije stanovništva?
Program imunizacije stanovništva protiv zaraznih bolesti, na predlog ministra zdravlja, donosi Vlada Republike Srbije za period od tri godine. Imunizaciju imunološkim lekovima organizuju i sprovode nadležne zdravstvene ustanove i zdravstveni radnici prema utvrđenom Planu imunizacije.
Plan imunizacije donose zdravstvene ustanove svake godine u saradnji sa nadležnim zavodom, odnosno institutom za javno zdravlje i dostavljaju ih na saglasnost Zavodu za javno zdravlje osnovanom za teritoriju Republike Srbije tj. Institutu za javno zdravlje Srbije “Dr Milan Jovanović Batut”.
Ministarstvo zdravlja, na predlog Institutu za javno zdravlje Srbije “Dr Milan Jovanović Batut”, određuje zdravstvene ustanove koje mogu vršiti imunizaciju lica protiv besnila i putnika u međunarodnom saobraćaju.
Vakcine i drugi imunobiološki preparati moraju se transportovati i čuvati do njihove upotrebe pod uslovima koje je utvrdio proizvođač, pridržavajući se principa hladnog lanca uz obezbeđivanje indikatora temperaturnih uslova i overenog zapisa o nadzoru temperature. Inspekcijski nadzor nad hladnim lancem vakcina i imunobioloških preparata sprovodi organ nadležan za poslove sanitarnog nadzora.
Obavezna imunizacija dece
Zakon o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti predviđa obaveznu imunizaciju dece protiv tuberkuloze, difterije, tetanusa, velikog kašlja, dečije paralize, malih boginja, rubeole, zaušaka, virusnog hepatitisa B, oboljenja izazvanih hemofilusom influence tipa B; i oboljenja izazvanih streptokokom pneumonije prema vremenskom rasporedu predviđenim Pravilnikom o Programu obavezne i preporučene imunizacije stanovništva protiv određenih zaraznih bolesti.
Obavezna imunizacija dece znači da roditelj, odnosno staratelj, ne može da odbije imunizaciju svog deteta, osim u slučaju postojanja medicinske privremene ili trajne kontraindikacije koju utvrđuje doktor medicine odgovarajuće specijalnosti ili stručni tim za kontraindikacije.
Za boravak dece u predškolskim i školskim ustanovama, kao i u ustanovama za smeštaj dece bez roditeljskog staranja, neophodno je da su ispunjeni uslovi obavezne vakcinacije dece protiv prethodno navedenih bolesti, osim u slučaju postojanja medicinske kontraindikacije koju utvrđuje doktor medicine odgovarajuće specijalnosti ili stručni tim za kontraindikacije.
Zakonom o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti predviđena je novčana kazna u iznosu od 50.000 do 150.000 dinara za prekršaj ukoliko roditelj, odnosno staratelj odbije da se izvrši obavezna imunizacija deteta. To je u skladu sa odredbom ovog zakona koja predviđa da obavezna imunizacija je imunizacija lica određenog uzrasta, kao i drugih lica određenih zakonom, koju lice koje treba da se imunizuje, kao ni roditelj, odnosno staratelj ne može da odbije, osim u slučaju postojanja medicinske privremene ili trajne kontraindikacije koju utvrđuje doktor medicine odgovarajuće specijalnosti ili stručni tim za kontraindikacije.
